BrabantStad Dinsdag op 11 oktober in het teken duiding crisis en wat dat betekent voor overheid en samenleving…

De BrabantStad dinsdag van 11 oktober vond plaats in het Provinciehuis. Veel aanwezigen spraken achteraf van een inhoudelijk goede bijeenkomst over de duiding van crisis en het delen van problemen en oplossingen. Na een welkomstwoord van CdK Ina Adema was het aan de bestuurders om in een korte pitch zichzelf voor te stellen. Daarna volgde een enthousiaste terugblik op de Vuelta en werd het proces rondom de herijking koers BrabantStad toegelicht. Vervolgens nam drs. Rien Fraanje de aanwezigen mee in een inspiratielezing over de duiding van crisis. Zijn lezing gaf veel stof tot nadenken en doorpraten bij de thematafels over Economie, Samenleving, Bestaanszekerheid, Energiebesparing en Crisisorganisatie. In het laatste blok gingen – zoals gebruikelijk op de BrabantStad dinsdag – de themagroepen uiteen om hun onderwerpen te bespreken.

“Als het gaat over crisis geeft Ina Adema (CdK) aan dat de dynamiek van woorden in de afgelopen jaren is veranderd. “Vroeger was er gewoon sprake van ‘slecht weer’ maar nu heet het code rood. Zo gaat het ook met crisis en dat doet iets met de dynamiek. Wij moeten ons daardoor niet laten gijzelen en altijd de weg van de dialoog volgen. Dat is ook de weg om samen met onze inwoners tot oplossingen te komen. Belangrijkste vraag daarbij is: hoe kunnen we Brabant leefbaar houden voor alle Brabanders?!”

Vuelta

Marianne van der Sloot (wethouder ’s-Hertogenbosch), Stijn Smeulders (gedeputeerde Provincie Noord-Brabant) en Paul Depla (burgemeester Breda) kijken met trots terug op de Vuelta (de ronde van Spanje). De Vuelta deed dit jaar Den Bosch én Breda aan en het was volgens het drietal één groot feest. Een staaltje ook van een mooie samenwerking tussen Breda, Den Bosch en Provincie.

Inspiratielezing Rien Fraanje

“Voor veel onderwerpen geldt dat er geen sprake is van crisis maar van verwaarloosde problemen zoals stikstofvervuiling, de knellende woningmarkt en de gevolgen van de klimaatverandering.”

Crisisinflatie

Spreker van de dag was drs. Rien Fraanje, secretaris-directeur van de Raad voor het Openbaar Bestuur. In een interessant betoog gaf hij de aanwezige bestuurders mee dat we in een tijd van ‘crisisinflatie’ leven. Volgens Fraanje wordt het woord ‘crisis’ in de huidige tijd te veel gebruikt en soms zelfs misbruikt. Als voorbeeld noemt hij de coronacrisis: “Corona is te lang in een crisismodus blijven staan terwijl er op een gegeven moment sprake was van een langlopende opgave. Corona hoort voortaan bij het leven. Een urgente opgave is niet per definitie een crisis.” Volgens Fraanje moeten overheden dan ook ‘alert’ zijn met het uitroepen van een crisis. “Er zijn mensen die belang hebben bij een crisis. Het stempel ‘crisis’ zorgt er immers voor dat je democratische spelregels kunt overslaan, dat je snel beslissingen kunt nemen en dat je daadkracht kunt tonen. Daarmee ontstaat in de politiek soms een competitie voor aandacht voor een probleem om tot crisis te worden bestempeld. Risico is dat andere onderwerpen daarmee niet de aandacht krijgen die ze verdienen. Voor veel onderwerpen geldt dat er geen sprake is van crisis maar van verwaarloosde problemen zoals de stikstofvervuiling, de knellende woningmarkt en de gevolgen van de klimaatverandering.”

Hoe kunnen we hiermee omgaan?

Volgens Fraanje zijn er drie aandachtspunten voor ‘hoe te voorkomen dat het stempel crisis misbruikt wordt’. Als eerste vindt hij het van belang dat overheden tijdig geld, tijd en capaciteit  reserveren voor de grote opgaven die vroeg of laat in het gedrang lijken te komen. Als voorbeeld noemt hij het groeiende analfabetisme bij jongeren; de ‘ontlezing’. “Er wordt door jongeren nauwelijks nog écht gelezen en dat gaan we straks merken. Het is juist nú tijd om daar op te acteren voordat we straks achter de feiten aanlopen en een ‘crisis’ gaan creëren.” Als tweede punt geeft Fraanje aan dat politici realistisch en eerlijk moet zijn over de invloed die zij hebben. Volgens hem is de druk bij politici groot maar zouden zij er verstandig aan doen om helder te communiceren dat niet alles tegelijk kan. Politici zouden volgens hem moeten toegeven dat er gure tijden aankomen en dat niet alles met politiek maakbaar is. Als derde punt geeft Fraanje aan dat de overheid niet alles naar zich toe moet trekken. “Geef als overheid de samenleving méér positie om zaken naar zich toe te trekken en op te lossen. “De overheid zou meer een intermediair moeten zijn voor mensen die solidair zijn naar anderen; een intermediair die het mogelijk maakt dat mensen elkaar helpen. Het aanpassingsvermogen in de samenleving is immers groot.” Fraanje doet daarmee een beroep op het improvisatie-vermogen van de samenleving.

Thematafels

De bedoeling van de thematafels was om informatief én interactief door te praten over crisissen. En vooral om voorbeelden te bespreken en van elkaar te leren. De thematafels gingen over urgente onderwerpen zoals bestaanszekerheid, de huidige economische situatie voor ondernemers en de wijze waarop we kunnen anticiperen op crisissituaties. Het voorzitterschap aan de thematafels werd ingevuld door de gemeentesecretarissen. Het waren interessante en leerzame gesprekken. Het ging onder andere over de wijze waarop gemeenten hun ondernemers helpen en faciliteren, hoe zij inwoners kunnen ondersteunen in de huidige energiecrisis en hoe je als gemeente het beste kunt anticiperen op een crisissituatie.