BrabantStad dinsdag: De invloed van transities

Op dinsdag 18 juni kwam ons bestuurlijke netwerk weer bij elkaar op de BrabantStad dinsdag. We waren deze editie te gast in Theater De Lievekamp in Oss. In dit unieke circulaire theater werden we door loco burgemeester Frank den Brok hartelijk ontvangen. Hij trapte de ochtend af met een welkomstwoord. “Het thema van vandaag is transitie. Dit is ook in Oss zeker van toepassing. Wij willen samen duurzaam vooruit. Een voorbeeld hiervan is dit theater dat aan de vooravond staat van een grote transitie naar vernieuwbouw. Voor maar liefst 72% wordt het herbouwd met materialen van het voormalig Zuiderstrandtheater in Scheveningen.”

Dit maakt de locatie van deze BrabantStad dinsdag bijzonder. Van het huidige theater in Oss worden bij de vernieuwbouw ook bouwmaterialen hergebruikt. In combinatie met high-end duurzame afwerking, zelfvoorziening in energie en de circulaire materialen staat vanaf 2025 het meest duurzame theater van Nederland vanaf 2025 in Oss.
Steden werden bij binnenkomst volledig in stijl met ieder een eigen filmposter in het theater ontvangen.

De ochtend start inhoudelijk met een toelichting op de Beethoven-deal door Stijn Steenbakkers, wethouder Brainport & Economie van de gemeente Eindhoven. Hij vertelt over de kansen die de Beethoven-deal biedt voor BrabantStad. In een van de deelsessies later in de ochtend is voor geïnteresseerden de gelegenheid om hierover verder door te praten.

De inspiratielezing van deze BrabantStad dinsdag werd gegeven door Wouter Veldhuis, Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving en architect en stedenbouwkundige bij architectenbureau MUST. Dit stedenbouwkundig bureau is gericht op de ontwikkeling van een rechtvaardige leefomgeving. Wouter nam ons mee in de implicaties van transities op het leven van mensen in de stad. Vanuit de praktijk schetste hij zijn brede verhaal waarin hij sociale, economische en klimatologische transities linkt aan het ontwikkelen van een leefomgeving die recht doet aan de belangen en wensen van eenieder.

Van een economie gericht op welvaart naar welzijn

Wouter zou graag een transitie zien van de focus op welvaart naar de focus op welzijn. Investeer hiervoor in ecologie, is zijn advies. Dat beïnvloed de condities voor ondernemerschap van de toekomst. De investeringen die Nederland voor 1900 deed hadden na 2000 hun effect. Ons systeem kan momenteel niet veel meer aan. We komen uit een tijd waarin we over ons land praatten als een BV, dat piept en kraakt inmiddels. We zijn gegijzeld in het heden en moeten een eeuw vooruit kijken om te anticiperen op de toekomst. Dit betekent volgens Veldhuis ook vaak dat we juist zaken niet moeten doen. We moeten van een economie gericht op welvaart naar een economie gericht op welzijn. Dit is volgens de stedenbouwkundige een economie die uit gaat van de sociale wederkerige mens, minder van het calculerende en winstjagende individu.
De kwaliteit van de leefomgeving is een van de belangrijkste productiefactoren in de welzijnseconomie. Een aandachtspunt voor BrabantStad is volgens Veldhuis om een kwalitatieve balans te creëren in de ruimte die we te besteden hebben.

Ordeningsprincipes

Werk hard aan een veilige en gezonde leefomgeving, adviseert Veldhuis. Hij gaat hierbij uit van een drietal ordeningsprincipes:
– Terug naar de basis, ondergrond.
Gebrek aan watertoevoer in de zomer maakt onze havens bijvoorbeeld minder betrouwbaar en dit wordt in de toekomst alleen maar erger. Hierin moeten we investeren.
– De sturende kracht van het netwerk.
Hierin niet volgen maar met infrastructuur sturen. Belangrijk nu is de energiestructuur.
– Landgebruik in tijden van schaarste.
Hebben we nog wel chemie nodig als we in de toekomst alles biobased en circulair gaan doen? Biobased bouwen leidt in de toekomst tot een fundamenteel andere bouwcultuur.

Hoe we dit kunnen realiseren? Door niet langer in losse silo’s te werken maar de verbinding met elkaar te zoeken. We moeten gezamenlijk aan opgaves in de ruimtelijke omgeving werken. Hierbij moeten maatschappelijke partners en inwoners in hun kracht worden gezet. Nabijheid is hierbij volgens Wouter het sturende principe. Zoals Jules Deelder al eens zei: “De omgeving van de mens is de medemens.”

“We zijn gegijzeld in het heden en moeten een eeuw vooruit kijken om te anticiperen op de toekomst. Omarm talent van ondernemers en inwoners in de stad.”Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving Wouter Veldhuis

Ruimte maken, ruimte laten

Stuur niet op getallen maar op verbetering van leef kwaliteit, dan komen de getallen vanzelf naar je toe. Zo luidt het advies van Veldhuis aan de bestuurders binnen BrabantStad. We hebben inwoners te veel gezien als consument en te weinig als iemand die iets kan. Praat met inwoners, laat ruimte voor initiatief. Hij noemt als voorbeeld een project waarbij hij betrokken was in de Eindhovense wijk Lakerlopen. Bouw een wederkerige relatie op met inwoners.

Actuele onderwerpen

Tussen het plenaire programma en de lunch gingen aanwezige bestuurders met elkaar in gesprek over actuele onderwerpen. De bedoeling hiervan is om informatief én interactief door te praten over een aantal thema’s die op dit moment actueel en urgent zijn:

* Scandinavische wijzen van preventie – gefaciliteerd door Marcelle Hendrickx, wethouder Tilburg​
* Vernieuwing oude stadswijken – gefaciliteerd door Wouter Veldhuis​
* Andere wijzen van financiering van zorg –  gefaciliteerd door Marjon Vos, senior beleidsadviseur Sociaal Domein Oss​
* Maatschappelijke meerwaarde van sport – gefaciliteerd door Marianne van der Sloot, wethouder ‘s-Hertogenbosch​
* Verdieping Beethoven-deal – gefaciliteerd door Stijn Steenbakkers, wethouder Eindhoven

Tijdens deze gesprekken wisselden bestuurders oplossingen en problemen uit waar zij in de praktijk tegenaan lopen. Dankzij deze kennisdeling leren BrabantStad partners van elkaar en leggen we verbindingen om samen tot nieuwe oplossingen te komen.